วันที่ออกอากาศ: 13 กรกฎาคม 2557
วิทยากร: ดินาร์ บุญธรรม
ผู้ดำเนินรายการ: วราภรณ์ จิวชัยศักดิ์
งานวัด เป็นกิจกรรมที่มีหลักฐานปรากฎมาตั้งแต่ครั้งอดีต ในสมัยโบราณการจัดงานวัดส่วนใหญ่มีวัตถุประสงค์เพื่อฉลองศาสนสถานและถาวรวัตถุต่างๆ ภายในวัด รวมถึงการนมัสการปูชนียสถานและปูชนียวัตถุสำคัญของวัด
ในราชอาณาจักรไทย วัดแต่ละแห่งก็มีปูชนียสถานและปูชนียวัตถุสำคัญทางพระพุทธศาสนากันอยู่ทั่วไป พระธาตุเจดีย์ก็ดี พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ก็ดี หรือแม้แต่สัญลักษณ์สำคัญทางพระพุทธศาสนา อาทิ รอยพระพุทธบาท พระธรรมจักร จึงมักนิยมจัดเทศกาลนมัสการและงานเฉลิมฉลองต่างๆ จนกลายเป็นประเพณีหนึ่งในสังคมไทยและเป็นกิจกรรมประจำปีของผู้คนท้องถิ่น
ประการหนึ่งเพื่อเตือนไม่ให้มหาชนทั้งในท้องถิ่นและต่างถิ่นลืมความสำคัญของปูชนียสถานและปูชนียวัตถุนั้นๆ โดยกำหนดเป็นวันนักขัตฤกษ์สำหรับการนมัสการประจำปี และอีกประการก็ถือเป็นโอกาสให้ผู้คนร่วมแสวงบุญและระลึกถึงคติความเชื่อทางพุทธศาสนา
งานนักขัตฤกษ์เพื่อนมัสการปูชนียสถานและปูชนียวัตถุที่สำคัญ มีตั้งแต่งานที่พระเจ้าแผ่นดินทรงอุปถัมภ์เสด็จพระราชกุศลมาในงานบุญหลวง อย่างเช่น งานนมัสการพระพุทธบาทสระบุรี งานนมัสการพระปฐมเจดีย์ หรืองานวัดเบญจมบพิตร รวมถึงงานของวัดราษฎร์อื่นๆ ที่คนท้องถิ่นร่วมแรงร่วมใจจัดงานนมัสการสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่างๆ ของวัดจนกลายเป็นงานประเพณีของวัดไป
อย่างไรก็ดี ไม่ว่าจะเป็นงานประเพณีหลวงหรือประเพณีราษฎร์ก็ตาม งานนมัสการปูชนียสถานและปูชนียวัตถุมักมีการกำหนดเวลาสำหรับการจัดงานที่สอดคล้องกับวิถีชีวิตของผู้คน ส่วนใหญ่จึงนิยมจัดงานระหว่างประมาณหลังเดือนตุลาคมจนถึงเดือนกุมภาพันธ์ เนื่องจากเป็นช่วงนอกฤดูเพาะปลูกและดินฟ้าอากาศเป็นใจ กล่าวคือ ฝนฟ้าไม่ตก อากาศไม่ร้อนจนเกินไป
งานของวัดสำคัญระดับจังหวัดหรือระดับประเทศ มักดึงดูดผู้คนจำนวนมากให้มาเที่ยวงานจนกลายเป็นงานประเพณีขนาดใหญ่ที่จัดสืบเนื่องมาตั้งแต่อดีต อาทิ งานนมัสการพระบรมบรรพต หรือที่ชาวบ้านเราเรียกกันทั่วไปว่า งานภูเขาทอง นอกจากการนมัสการพระบรมสารีริกธาตุบนภูเขาทอง ยังมีมหรสพและกิจกรรมที่สร้างความบันเทิงให้กับผู้เข้าร่วมงานต่างๆ มากมาย
งานวัดราชโอรสาราม ซึ่งเป็นพระอารามหลวงวัดประจำรัชกาลที่ 3 อยู่ย่านฝั่งธนบุรีก็มีการจัดงานนมัสการพระพุทธไสยาสน์ปูชนียวัตถุที่สำคัญของวัด รวมถึงกิจกรรมรื่นเริงต่างๆ เช่นกัน งานนมัสการพระสมุทรเจดีย์ หรือที่นิยมเรียกกันว่า งานพระเจดีย์กลางน้ำ ถือเป็นงานใหญ่ประจำจังหวัดสมุทรปราการ
ปัจจุบันผนวกเข้ากับงานกาชาด จัดงานริมแม่น้ำเจ้าพระยาทั้ง 2 ฝั่ง คือ ทั้งฝั่งสมุทรปราการหรือฝั่งปากน้ำ และฝั่งองค์พระสมุทรเจดีย์ มีกิจกรรมทางศาสนาคือการแห่ผ้าแดงไปห่มองค์พระเจดีย์และเปิดให้ประชาชนเข้าไปนมัสการได้ตลอดวัน
นอกจากนี้ ยังมีงานวัดสำคัญๆ ในต่างจังหวัด อาทิ งานนมัสการพระปฐมเจดีย์ งานนมัสการพระพุทธไตรรัตนายก วัดพนัญเชิง งานนมัสการพระพุทธบาทสระบุรี เป็นต้น
งานวัดมีวิวัฒนาการและมีบทบาทอยู่ในสังคมไทยมาจนถึงปัจจุบัน โดยเฉพาะในสังคมชนบท งานวัดเป็นประเพณีสามารถชุมนุมผู้คนท้องถิ่นและต่างท้องถิ่นได้เป็นจำนวนมาก โดยยังคงมีกิจกรรมทางพุทธศาสนา งานนมัสการและระลึกถึงปูชนียสถาน ปูชนียวัตถุของท้องถิ่น
รวมถึงกิจกรรมสร้างความบันเทิงที่มีการพัฒนารูปแบบลักษณะเรื่อยมา อาทิ เครื่องเล่นสำหรับเด็กๆ ชิงช้าสวรรค์ ม้าหมุน สาวน้อยตกน้ำ เกมปาเป้ายิงปืนชิงรางวัล การออกร้านอาหารและร้านขายของต่างๆ จนกลายเป็นตลาดนัด รวมถึงมหรสพต่างๆ ได้แก่ ลิเก ลำตัด งิ้ว หนังกลางแปลง ซึ่งเป็นสิ่งที่ดึงดูดผู้คนให้เข้ามาร่วมงานจนกลายเป็นสัญลักษณ์ของงานวัดที่ขาดเสียมิได้