พิพิธภัณฑ์วัดมณีวนาราม : แหล่งเรียนรู้มรดกภูมิปัญญาพุทธศิลป์เมืองอุบลราชธานี

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สมศรี ชัยวณิชยา

 

สาขาวิชามนุษยศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

 

ปกรณ์ ปุกหุต

 

คณะกรรมการและเลขานุการพิพิธภัณฑ์วัดมณีวนาราม

 

 

วัดมณีวนารามเป็นวัดสำคัญทางประวัติศาสตร์และพุทธศิลป์แห่งเมืองอุบลราชธานี วัดมณีวนา  รามก่อตั้งประมาณปลายรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 โดยมีพระอริยวงศาจารย์ ญาณวิมล อุบลสังฆปาโมกข์ (สุ้ย) เป็นเจ้าอาวาสวัด พระอริยวงศาจารย์ ญาณวิมล อุบลสังฆปาโมกข์ (สุ้ย) เป็นพระเถระที่มีองค์ความรู้ภูมิปัญญาในด้านพุทธศิลป์ ดังจะเห็นได้จากการก่อสร้างกุฏิพระอริยวงศาจารย์ หรือ “กุฏิแดง” วัดมณีวนาราม หอพระพุทธบาท และหอไตรวัดทุ่งศรีเมือง นอกจากนี้พระอริยวงศาจารย์ ญาณวิมล อุบลสังฆปาโมกข์ (สุ้ย) ยังเป็นผู้ริเริ่มให้วัดแห่งนี้เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ทั้งทางโลกและทางธรรม มรดกและภูมิปัญญาเมืองอุบลราชธานีให้สืบทอดมาถึงปัจจุบัน อันเป็นที่มาของพิพิธภัณฑ์วัดมณีวนาราม กล่าวคือมีการ ดำเนินงานจัดพิพิธภัณฑ์วัดมณีวนารามให้เป็นแหล่งเรียนรู้มรดกภูมิปัญญา พุทธศิลป์เมืองอุบลราชธานี ซึ่งมี โบราณสถานสำคัญเป็นอาคารที่มีคุณค่าทางสถาปัตยกรรมถึง 3 หลัง ได้แก่ กุฏิพระอริยวงศาจารย์ (กุฏิแดง) กุฏิธรรมระโต และกุฏิใหญ่ ทั้ง 3 กุฏินี้ ได้ใช้เป็นแหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์ของวัดและชุมชนศรีเมือง อุบลราชธานี ประวัติพระบูรพาจารย์ อีกทั้งจัดแสดง นิทรรศการประกอบด้วย พุทธศิลป์  ได้แก่ โบราณวัตถุ  ศิลปวัตถุ เอกสารโบราณ ภาพถ่ายเก่า ดังนั้นการนำเสนอผลงานวิชาการนี้จึงมุ่งเสนอให้เห็นความสำคัญของ พิพิธภัณฑ์วัดมณีวนารามอันเป็นแหล่งเรียนรู้  มรดกภูมิปัญญา พุทธ์ศิลป์เมืองอุบลราชธานี เพื่อเป็นการเผยแพร่และอนุรักษ์มรดกทางพุทธศิลป์ถิ่นเมืองอุบลราชธานีที่มีความเป็นมากว่า 100 ปี

 

 

(เสนอในการประชุมวิชาการระดับชาติ "โลกกับธรรม : ภูมิปัญญาความรู้ในงานพุทธศิลป์อีสาน" ระหว่างวันที่ 22-23 กุมภาพันธ์ 2561 ณ โรงแรมพูลแมน ขอนแก่น ราชาออคิด จังหวัดขอนแก่น จัดโดย โครงการวิวัฒน์ไทยศึกษานานาชาติเพื่อการพัฒนาสังคมไทย (ENITS) สถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, สาขาวิชาภาษาและวรรณคดีตะวันออก คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี และ สาขาวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น)