อีสานศึกษาในนิทานโบราณคดี

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.พิสิทธิ์ กอบบุญ

 

สาขาวิชาภาษาและวรรณคดีตะวันออก คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

 

 

หนังสือนิทานโบราณคดี พระนิพนธ์ในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ กล่าวถึงเรื่องราวเกี่ยวกับภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ โบราณคดี และขนบธรรมเนียมประเพณีต่างๆ ทรงนำเสนอข้อเท็จจริงที่พระองค์ทรงพบประกอบกับพระวินิจฉัยอย่างเป็นเหตุเป็นผล ทำให้เกิดข้อความรู้มากมาย ในส่วนของความรู้เกี่ยวกับอีสานศึกษานั้น ทรงเล่าเรื่องเมื่อครั้งที่ทรงเสด็จตรวจราชการในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เมื่อ พ.ศ. 2449 พระองค์ทรงถ่ายทอดเรื่องราวประวัติศาสตร์ ระบบการเมืองการปกครอง วิถีชีวิต ความเป็นอยู่ ประเพณี วัฒนธรรม ในบริบทสังคมอีสานด้วยมุมมองของนักการศึกษาที่ใช้ความรู้แบบสหวิทยาการ เพื่อวิเคราะห์ วินิจฉัย และแสดงความคิดเห็นที่ทรงมีต่อสังคมอีสาน ข้อมูลและความคิดของพระองค์เป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อความเข้าใจระบบการดำเนินชีวิต ความสัมพันธ์ของส่วนกลางกับท้องถิ่น นับว่าเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อการศึกษาอาณาบริเวณศึกษาในภูมิภาคอีสานในสมัยนั้น

 

 

(เสนอในการประชุมวิชาการระดับชาติ "โลกกับธรรม : ภูมิปัญญาความรู้ในงานพุทธศิลป์อีสาน" ระหว่างวันที่ 22-23 กุมภาพันธ์ 2561 ณ โรงแรมพูลแมน ขอนแก่น ราชาออคิด จังหวัดขอนแก่น จัดโดย โครงการวิวัฒน์ไทยศึกษานานาชาติเพื่อการพัฒนาสังคมไทย (ENITS) สถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, สาขาวิชาภาษาและวรรณคดีตะวันออก คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี และ สาขาวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น)