วิทยากร
สุนา ศรีบุตรโคตร และ แสงเดือน จันทร์นวล
สมาชิกศิลปาชีพภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ผู้ดำเนินรายการ
ดลยา เทียนทอง
สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมจัดตั้งมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ (นิยมเรียกทั่วไปว่า ‘ศิลปาชีพ’) ขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2519 โดยมีวัตถุประสงค์ประการสำคัญเพื่อช่วยเหลือราษฎรที่มีความเดือดร้อนจากปัญหาการทำมาหากินด้วยการส่งเสริมหัตถกรรมพื้นบ้านเป็นอาชีพเสริมรายได้ อันเป็นไปตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งมุ่งเน้นพึ่งพาตนเองได้ในระยะยาว นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณอันล้นพ้นที่ทรงมีต่อราษฎรผู้ยากไร้ในชนบทห่างไกล ทั้งนี้ภายหลังการก่อตั้งมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ เป็นต้นมา โครงการศิลปาชีพได้เพิ่มจำนวนมากขึ้นเรื่อย ๆ กระทั่งแผ่ขยายไปทั่วทุกภูมิภาคของประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือภาคอีสานได้เกิดโครงการศิลปาชีพต่างๆ มากมาย
ในบรรดาหัตถกรรมพื้นบ้านของภาคอีสาน การทอผ้านับเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีเอกลักษณ์เฉพาะและทรงคุณค่าซึ่งสืบทอดต่อกันมาจากบรรพบุรุษและอยู่คู่กับวิถีชีวิตในชนบทของภาคอีสานมาแต่โบราณ ไม่ว่าจะเป็นการทอผ้าไหม ผ้าไหมมัดหมี่ ผ้าแพรวา หรือผ้าฝ้ายในลวดลายต่างๆ ล้วนแล้วแต่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญทั้งสิ้น ดังนั้น ในพื้นที่ชนบทของภาคอีสานจึงปรากฏโครงการศิลปาชีพเกี่ยวกับการทอผ้าเป็นส่วนใหญ่ นอกจากนี้ยังรวมถึงโครงการศิลปาชีพเกี่ยวกับการปลูกหม่อนและเลี้ยงไหม ซึ่งมีความเกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กันอีกด้วย กล่าวได้ว่านับจากอดีตจนถึงปัจจุบัน โครงการศิลปาชีพเกี่ยวกับการทอผ้าในภาคอีสานได้มีพัฒนาการก้าวไกลในท่ามกลางการเปลี่ยนผ่านของสภาพแวดล้อมทั้งภายในและภายนอกประเทศ ซึ่งส่งผลให้เกิดคุณูปการอันยิ่งใหญ่และนัยสำคัญต่อสังคมไทยในบริบทที่หลากหลายตามมา
(เสนอในการประชุมวิชาการระดับชาติ "ผ้าทอในวิถีชีวิตไทย-ไท" ระหว่างวันที่ 20-21 มิถุนายน 2556 ณ โรงแรมพูลแมน ขอนแก่น ราชาออคิด จังหวัดขอนแก่น จัดโดย โครงการวิวัฒน์ไทยศึกษานานาชาติเพื่อการพัฒนาสังคมไทย (ENITS) สถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยสถาบันวิจัยศิลปะและวัฒนธรรมอีสาน มหาวิทยาลัยมหาสารคาม และสถาบันวิจัยศิลปะและวัฒนธรรมอีสาน มหาวิทยาลัยมหาสารคาม)