พันธุ์ฤทธิ์ วัฒนายากร
ทายาทสายตระกูลพระจีนคณานุรักษ์ และอดีตประธานชุมชนหัวตลาด
การบรรยายนี้เป็นการบอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับพระมหากรุณาธิคุณของพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์ราชวงศ์จักรีนับแต่สมัยรัชกาลที่ 5 จนถึงรัชกาลที่ 9 ซึ่งมีสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามกุฎราชกุมาร เป็นพระบรมวง-ศานุวงศ์พระองค์สุดท้ายในรัชสมัยนั้นที่เสด็จฯ ศาลเจ้าเล่งจูเกียง เรื่องราวเหล่านี้ประมวลมาจากความทรงจำของข้าพเจ้า “พันธุ์ฤทธิ์ วัฒนายากร” หรือ “พ่อป้อง” ที่ลูกหลานชุมชนหัวตลาดเรียกกันทั่วไป ทั้งที่ผ่านการบอกเล่ากันในครอบครัวที่สืบสายตระกูลมาจากพระจีนคณานุรักษ์ ผู้เป็นปูชนียบุคคลของศาลเจ้าเล่งจูเกียง
การศึกษาหลักฐานประเภทเอกสารและภาพถ่ายต่าง ๆ ซึ่งเป็นสมบัติของครอบครัวที่คุณพ่อสมพร วัฒนายากร อดีตผู้จัดการศาลเจ้า เก็บรักษาไว้อย่างดีและส่งต่อมาถึงรุ่นปัจจุบัน ตลอดจนการมีประสบการณ์โดยตรงในฐานะอดีตประธานชุมชนหัวตลาดซึ่งเป็นบริเวณที่ตั้งของศาลเจ้า และเป็นพื้นที่ที่กลุ่มคนชาวไทยเชื้อสายจีนส่วนหนึ่งสามารถเป็นประจักษ์พยานสำคัญเกี่ยวกับการเสด็จฯ ศาลเจ้าเล่งจูเกียงของพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์ราชวงศ์จักรี ได้ด้วย
การบรรยายนี้เริ่มจากประวัติพระจีนคณานุรักษ์ที่เกี่ยวกับศาลเจ้าเล่งจูเกียง จากนั้นจะนำเสนอหลักฐานทางประวัติศาสตร์และเรื่องเล่าเกี่ยวกับศาลเจ้าที่แสดงถึงพระมหากรุณาธิคุณของรัชกาลที่ 5 และ 6 ทั้งต่อศาลเจ้าและชาวไทยเชื้อสายจีนในจังหวัดปัตตานี รวมถึงบอกเล่าประสบการณ์ส่วนตัวที่ได้เกี่ยวข้องกับการเสด็จฯ ศาลเจ้าเล่งจูเกียง ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 รวมถึงพระบรม-วงศานุวงศ์ในรัชกาลของพระองค์ ดังนี้
– สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
– สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร
– สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
– สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณ์วลัยลักษณ์ อัคราชกุมารี และ
– สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์
นอกจากนี้ ยังมีการนำเสนอภาพถ่ายพร้อมประวัติและความเป็นมาของกระถางธูปพระราชทานและกระถางธูปประทานแต่ละใบ นับตั้งแต่กระถางรูปสลักลายพระนาม จปร. ซึ่งเป็นหนึ่งในชุดเครื่องสังเค็ดที่ใช้ประกอบพระราชพิธีออกพระเมรุถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดสร้างสำหรับใช้ในพระราชพิธีดังกล่าว แล้วจึงพระราชทานแก่ศาลเจ้าจีนต่างๆ ในประเทศ
การบรรยายนี้นับเป็นชุมทางสำคัญ ในฐานะพื้นที่ที่เก็บรวบรวมเรื่องราวของศาลเจ้าเล่งจูเกียงที่มีความสัมพันธ์สถาบันพระมหากษัตริย์ของไทย อันแสดงให้เห็นถึงพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้ในฐานะอัครศาสนูปถัมภก ผู้ทรงเข้าใจและเข้าถึงความแตกต่างหลากหลายทางชาติพันธุ์ ศาสนา และวิถีชีวิตของพสกนิกรทุกหมู่เหล่าบนแผ่นดินไทยที่อยู่ใต้ร่มพระบรมโพธิสมภาร ก่อให้เกิดพระราชกรณีย-กิจแห่งการพัฒนาที่ยังความเจริญก้าวหน้าของประเทศและความปลาบปลื้มใจของประชาชน โดยเฉพาะชาวไทยเชื้อสายจีนในจังหวัดปัตตานี
(เสนอในการประชุมวิชาการระดับชาติ "พลวัตแห่งศรัทธา : ศาลเจ้า เทพเจ้า และวิถีชุมชนชาวไทยเชื้อสายจีนท่ามกลางกระแสสังคมร่วมสมัย" วันที่ 23-25 มิถุนายน 2565 ณ โรงแรม ซี.เอส. ปัตตานี จังหวัดปัตตานี จัดโดย สถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี และโครงการการจัดการพื้นที่และทุนทางวัฒนธรรมเพื่อเสริมสร้างศักยภาพผู้ประกอบการและวิสาหกิจวัฒนธรรม: ต่อยอดการพัฒนาเศรษฐกิจฐานวัฒนธรรมในวงแหวนพหุวัฒนธรรมเมืองปัตตานี)