“เปลี่ยนสลับ ทับซ้อน ซ่อนร่าง” ในประเพณีและการละเล่นสวมหน้ากาก

ประเพณีและการละเล่นสวมหน้ากากมีอยู่ในวัฒนธรรมต่างๆ ทั่วโลก บางเทศกาลกลายเป็นหมุดหมายทางการท่องเที่ยวของผู้คนจำนวนมาก ในสังคมไทยก็มีงานประเพณีสวมหน้ากากของแต่ละท้องถิ่น อาทิ หัวโตอ่างทองของจังหวัดสุพรรณบุรี แป๊ะยิ้ม-ซิ้มของคนไทยสัญชาติจีน การละเล่นกระตั้วแทงเสือในภาคกลาง การแสดงผีตาโขน ผีขนน้ำ ผีโขน และผีบุ้งเต้าของจังหวัดเลย การแสดงฟ้อนหน้ากากในประเพณีใส่ขันดอก บูชาอินทขิลของจังหวัดเชียงใหม่  การแสดงนกโตของจังหวัดแม่ฮ่องสอน  อายกของจังหวัดเชียงราย  ประเพณีกินโสลดในอำเภอปัว จังหวัดน่าน ประเพณีผีโก๋นในการแห่ครัวตาน ล้านนา เมืองปาน จังหวัดลำปาง รวมถึงการใช้หน้ากากพรานในการแสดงโนราทางภาคใต้ของไทย ซึ่งเป็นแหล่งทุนทางวัฒนธรรมที่ควรนำมาศึกษา วิเคราะห์และนำเสนอในเชิงวิชาการอย่างรอบด้าน เพื่อหาคำตอบว่าเหตุใดมนุษย์จึงมีความคิดและการแสดงออกเพื่อ “เปลี่ยนสลับ ทับซ้อน ซ่อนร่าง” ตนเองในชั่วขณะหนึ่ง เพื่อสร้างความหมาย อารมณ์ และความรู้สึกต่อผู้เข้าร่วมประเพณี อาทิเช่น ความกลัว ความศรัทธา ความยำเกรง

โครงการวิวัฒน์ไทยศึกษานานาชาติเพื่อการพัฒนาสังคมไทย (ENITS) สถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมกับ โครงการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์อารยธรรมลุ่มน้ำโขง และ หน่วยวิจัยศิลปวัฒนธรรมอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง เห็นสมควรจัดประชุมวิชาการระดับชาติ เรื่อง “เปลี่ยนสลับ ทับซ้อน ซ่อนร่าง” ในประเพณีและการละเล่นสวมหน้ากาก เพื่อเป็นเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้เกี่ยวกับประเพณีและการละเล่นสวมหน้ากากของไทย การส่งเสริมให้สังคมไทยตระหนักถึงคุณค่ามรดกทางวัฒนธรรมของชาติ รวมถึงขยายแนวคิดไปสู่การต่อยอดงานศึกษาวิจัยเพื่อสร้างสรรค์เป็นผลิตภัณฑ์และงานบริการที่มีคุณค่าและมูลค่าสูง อันก่อให้เกิดนวัตกรรมทางสังคมต่อไป

13.00 – 13.30

ลงทะเบียนและรับเอกสาร

13.30 – 14.00

พิธีเปิดการประชุม 

14.00 – 16.00

ปาฐกถานำ เรื่อง “เปลี่ยนสลับ ทับซ้อน ซ่อนร่าง” ให้เป็นงานสร้างสรรค์
     ศาสตราจารย์พรรัตน์ ดำรุง
     – ภาคีสมาชิกราชบัณฑิตยสภา สาขาวิชาวิจิตรศิลป์
     อาจารย์สนั่น ธรรมธิ
     – สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

09.00 – 09.30

ลงทะเบียน

09.30 – 10.00

วัฒนธรรมหน้ากากในภาคกลาง : หัวโตอู่ทอง กระตั้วแทงเสือ 
     อาจารย์ ดร.เกรียงไกร ฮ่องเฮงเส็ง
     – คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

10.00 – 10.30

วัฒนธรรมหน้ากากจีนในสังคมไทย : แป๊ะยิ้ม-ซิ้ม 
     อาจารย์อำพัน เจริญสุขลาภ
     – ศูนย์ศิลปะวัฒนธรรมไทย-จีน

10.30 – 11.00

รับประทานอาหารว่าง

11.00 – 11.30

วัฒนธรรมหน้ากากในภาคอีสาน : ผีตาโขน ผีขนน้ำ ผีโขนปากลาย ผีบุ้งเต้า    
     อาจารย์ ดร.สุทธินันท์ ศรีอ่อน
     – คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

12.00 – 13.00

รับประทานอาหารกลางวัน

13.00 – 15.00

วัฒนธรรมหน้ากากในภาคเหนือ :

– ฟ้อนหน้ากาก ประเพณีใส่ขันดอกบูชาอินทขิล จังหวัดเชียงใหม่
– รำนก รำโต จังหวัดแม่ฮ่องสอน
– ผีโก๋น แห่ครัวตานล้านนา เมืองปาน จังหวัดลำปาง

     อาจารย์สนั่น ธรรมธิ
     – สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
 

– ประเพณีอายก กลุ่มชาติพันธุ์ปลัง จังหวัดเชียงราย
     ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.พลวัฒ ประพัฒน์ทอง
     – สํานักวิชาศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง

– ประเพณีกินโสลด อำเภอปัว จังหวัดน่าน
     อาจารย์ยุทธภูมิ สุประการ
     – หออัตลักษณ์นครน่าน วิทยาลัยชุมชนน่าน

15.00 – 15.30

วัฒนธรรมหน้ากากในภาคใต้ : หน้ากากพรานในการแสดงโนรา
     อาจารย์สุพัฒน์ นาคเสน
     – วิทยาลัยนาฏศิลป์นครศรีธรรมราช

15.30 – 15.45

พิธีปิดการประชุม

การประชุมวิชาการระดับชาติ

“เปลี่ยนสลับ ทับซ้อน ซ่อนร่าง” ในประเพณีและการละเล่นสวมหน้ากาก

30-31 มกราคม 2563
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง

จัดโดย

 
โครงการวิวัฒน์ไทยศึกษานานาชาติเพื่อการพัฒนาสังคมไทย (ENITS) 
สถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

โครงการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์อารยธรรมลุ่มน้ำโขง มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง

หน่วยวิจัยศิลปวัฒนธรรมอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง

สถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ใคร่ขอขอบพระคุณ โครงการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์อารยธรรมลุ่มน้ำโขง มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง และหน่วยวิจัยศิลปวัฒนธรรมอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง สำหรับความร่วมมืออย่างดียิ่งในการจัดกิจกรรมวิชาการครั้งนี้ และขอขอบพระคุณ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.พลวัฒ ประพัฒน์ทอง เป็นอย่างสูง ในความกรุณาช่วยเหลือประสานงานด้านต่างๆ จนกิจกรรมวิชาการครั้งนี้สำเร็จลุล่วงตามวัตถุประสงค์ทุกประการ 

ทางคณะผู้จัดงานขอขอบพระคุณวิทยากรผู้ทรงคุณวุฒิจากสำนักศิลปกรรม ราชบัณฑิตยสภา ศูนย์ศิลปะวัฒนธรรมไทย-จีน หออัตลักษณ์นครน่าน วิทยาลัยชุมชนน่าน สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี วิทยาลัยนาฏศิลป์นครศรีธรรมราช และสํานักวิชาศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ที่ให้เกียรติมาบรรยายความรู้ที่เป็นประโยชน์อย่างยิ่ง รวมถึงคณาจารย์ นักวิจัย นิสิตนักศึกษา และผู้เข้าร่วมกิจกรรมทุกท่านที่ให้ความสนใจงานประชุมวิชาการในครั้งนี้