วันที่ออกอากาศ: 7 ธันวาคม 2557
วิทยากร: ดินาร์ บุญธรรม
ผู้ดำเนินรายการ: วราภรณ์ จิวชัยศักดิ์
สวนศิวาลัย สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 หลังจากโปรดเกล้าให้รื้อถอนหมู่พระพุทธนิเวศน์และหมู่พระอภิเนานิเวศน์ตรงบริเวณฝั่งตะวันออกของพระบรมมหาราชวัง เนื่องจากได้ตรวจสอบว่าชำรุดทรุดโทรมเกินกว่าจะบูรณะได้ คงไว้แต่พระที่นั่งมหิศรปราสาท และพระอุโบสถพระพุทธรัตนสถาน ซึ่งรวมถึงหอระฆังกับศาลาราย
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริให้ปรับปรุงพื้นที่ให้เป็นสวน ซึ่งแต่เดิมบริเวณนี้เคยเป็นสวนอุทยานสำหรับพระมหากษัตริย์เสด็จประทับสำราญพระอิริยาบถในสมัยรัชกาลที่ 1-3 และโปรดเกล้าให้สร้างอาคารใหม่บริเวณสุดมุมด้านตะวันออกเฉียงใต้ของสวนก็คือ พระที่นั่งศิวาลัยมหาปราสาท เป็นพระที่นั่งมหาปราสาททำนองเดียวกับพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท แต่มิได้มีมุกยาวเสมอกัน 4 ด้านแบบจตุรมุก
พระที่นั่งศิวาลัยมหาปราสาทเป็นปราสาท 5 ยอดที่มีมุกยาว 2 ด้านและมุกสั้น 2 ด้าน โปรดเกล้าให้ออกแบบตามอย่างพระมหาปราสาทในสมัยกรุงศรีอยุธยา ยุคราชวงศ์บ้านภูหลวง ที่สร้างด้วยอิฐปูนในสถาปัตยกรรมที่ได้รับอิทธิพลแบบตะวันตก พอจะเห็นตัวอย่างได้จากพระตำหนักที่วัดกุฎีดาวของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ พระตำหนักคำหยาดของสมเด็จเจ้าฟ้าอุทุมพร ในอำเภอโพธิทอง จังหวัดอ่างทอง
พระที่นั่งศิวาลัยมหาปราสาทเป็นพระที่นั่ง 2 ชั้น มีบันไดทางขึ้นทั้งด้านทิศตะวันตกไปยังท้องพระโรงเล็กและทางทิศตะวันออกเป็นท้องพระโรงใหญ่ แต่ไม่มีเฉลียงเดินเชื่อมถึงกัน สวนที่อยู่บริเวณโดยรอบก็ได้พระราชทานนามว่าสวนศิวาลัยตามนามพระที่นั่ง คำว่า "ศิวาลัย" หมายถึงสถานที่ประทับของพระศิวะ ตามคติเทวราชาของศาสนาพรามหมณ์ พระมหากษัตริย์ก็คือองค์พระศิวะที่ประทับอยู่บนโลกมนุษย์
ต่อมาในวโรกาสสมโภชน์พระนคร 100 ปี ทรงโปรดเกล้าให้ย้ายพระบรมรูปหล่อเสมือนจริงของบุรพกษัตริย์ในพระบรมราชจักรีวงศ์ทั้ง 4 รัชกาลจากพระที่นั่งสุไธสวรรค์ปราสาท มาประดิษฐานในพระที่่นั่งศิวาลัยมหาปราสาท จึงอาจเป็นที่มาของการใช้คำว่าศิวาลัย ซึ่งในยุคโบราณมักสร้างเทวรูปเทพเจ้าในศาสนาพราหมณ์เป็นเทวรูปฉลองพระองค์ของกษัตริย์
หลังจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคต ได้มีการหล่อพระบรมรูปของพระองค์มาประดิษฐานเพิ่มเติม ก่อนที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริให้ย้ายพระบรมรูปทั้ง 5 รัชกาลไปประดิษฐานที่พระพุทธปรางค์ปราสาท แล้วโปรดให้เปลี่ยนชื่อเป็นปราสาทพระเทพบิดร ทรงกำหนดวันที่ 6 เมษายนของทุกปีเป็นวันที่ระลึกมหาจักรีบรมราชวงศ์
หลังจากสร้างพระที่นั่งศิวาลัยมหาปราสาทแล้ว พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงโปรดเกล้าให้สร้างพระที่้นั่งบริเวณทิศเหนือของสวนศิวาลัยเพื่อใช้เป็นที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะยังทรงพระยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชหลังจากเสด็จพระราชดำเนินกลับจากทรงศึกษาในยุโรป เดิมพระราชทานนามว่าพระที่นั่งภาณุมาศจำรูญ แต่ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น พระที่นั่งบรมพิมาน
แต่ขณะนั้นรัชกาลที่ 6 ทรงกราบทูลขอเสด็จไปประทับที่พระราชวังสราญรมย์นอกพระบรมมหาราชวัง เนื่องจากทรงมีข้าราชบริพารจำนวนมากที่ไม่รู้ธรรมเนียมปฏิบัติในเขตพระบรมมหาราชวัง อาจทำให้เสื่อมเสียพระเกียรติยศได้ ภายหลังทรงรับราชสมบัติจึงทรงใช้พระที่นั่งบรมพิมานเป็นที่ประทับเวลาเสด็จเข้ามาประทับที่พระบรมมหาราชวัง ซึ่งเป็นธรรมเนียมสืบมาจนถึงรัชกาลที่ 8
ต่อมาในรัชกาลที่ 9 จึงโปรดเกล้าให้ปรับปรุงพระที่นั่งบรมพิมานเป็นที่รับรองพระราชอาคันตุกะระดับประมุขของรัฐ ทั้งที่เป็นพระราชาธิบดี สมเด็จพระราชินีนาถ หรือประธานาธิบดี ซึ่งได้เสด็จหรือเดินทางมาเยือนประเทศไทย ในฐานะพระราชอาคันตุกะของพระเจ้าแผ่นดิน ทั้งในระดับทางการหรือเป็นการเสด็จส่วนพระองค์